Ukazał się trzeci numer „Monitora Encyklopedii Teatru Polskiego”. Przypomnę, że przy okazji publikacji drugiego numeru „Monitora” pisałem o pożytkach płynących z tego wydawnictwa. Wykracza ono znacznie poza dokumentacyjny przyczynek do działalności ETP, której wszak przecenić się nie da, choć niektórzy próbują, o czym za chwilę.

„Monitor” jest ważnym, kolejnym naszym pismem, służącym wiedzy o teatrze, bardzo ciekawie łączącym historię ze współczesnością. Ten najnowszy numer przynosi blok artykułów o funkcjonowaniu zespołów teatralnych, czy używając bardziej popularnego teraz określenia: „kolektywów”. Akurat temat kontrowersyjny w kontekście tego, co się stało i co wciąż dzieje się w Teatrze Dramatycznym w Warszawie. Nie chcę się teraz wdawać we własne rozważania o tym, czy „kolektywy” mają sens, czy są raczej utopią w myśleniu, jak teatr powinno się tworzyć. Odkładam więc sprawę na bok, bo też przy okazji premiery „Monitora” trzeba nagłośnić inny problem.

Otóż w ostatnich dniach urzędowania minister kultury dokonał zmian w regulaminie organizacyjnym Instytutu Teatralnego, których konsekwencją jest likwidacja odrębności działu Encyklopedii Teatru Polskiego. Trudno tę decyzję interpretować inaczej niż jako nieprzyjazny gest wobec szefowej ETP – Doroty Buchwald. Jej zasługi dla funkcjonowania ETP są ogromne. O efektywności tego działania najlepiej świadczy liczba osób, które na co dzień korzystają z bazy informacji, jaką ETP tworzy. Zamach na ETP, który nie można inaczej określić, jak to zrobiłem w tytule tego wpisu, wywołał poruszenie w środowisku. Powstał apel do nowego ministra, który pierwsza bodaj opublikowała na swoim profilu FB Maja Komorowska, a za nią wiele innych osób. Apel brzmi następująco:

„Apelujemy do ministra Bartłomieja Sienkiewicza o cofnięcie decyzji podjętych przez ministra kultury Piotra Glińskiego. Decyzje te dotyczą wielu zmian w instytucjach podległych MKiDN, choćby likwidacji Działu Encyklopedii Teatru w Instytucie Teatralnym. Encyklopedia ta działa od wielu lat, stworzona i tworzona nadal przez między innymi Dorotę Buchwald jest jednym z najważniejszych działów archiwalnych. Czekamy, że minister zbada sprawę i podejmie niezwłocznie decyzje w tej kwestii”.

Myślę, że nowe kierownictwo Ministerstwa Kultury apel przyjmie i rzeczywiście bez zwłoki cofnie szkodliwe decyzje poprzednika. Tyle spraw do uporządkowania zostawiła skompromitowana władza PiS, ale akurat krzywdę ETP łatwo naprawić.

Przy okazji może dałoby się wyjaśnić, czy naprawdę tak wielkim problemem prawnym jest kwestia zdjęć, które zniknęły ze wszystkich biogramów ETP? Przyznam, że ten brak jest wyjątkowo bolesny. Tyle lat zdjęcia były, a teraz nie ma.

A wracając do trzeciego numeru „Monitora” – warto do niego zajrzeć dla wielu innych materiałów, by wymienić tylko fragment planowanej do publikacji najnowszej książki Zbigniewa Majchrowskiego, tekst Janusza Legonia o ostatniej aferze teatralnej przed wojną, rozprawę Krzysztofa Majchrzaka o metodzie twórczej Witolda Zatorskiego. No i last but not least „Monitor” przynosi kolejną porcję zapisków z kalendarzy Jerzego Timoszewicza, podaną do druku przez Magdę Raszewską i poprzedzoną jej interesującym wstępem. Tym razem czytamy o Timoszewiczu, który jest m.in. konsultantem programowym w Teatrze Dramatycznym za dyrekcji Gustawa Holoubka, a do współpracy tej namówił go Jerzy Koenig – w tamtym okresie kierownik literacki Dramatycznego. Zapiski są drobnym, ale ciekawym przyczynkiem do historii tej sceny w jej złotym czasie. Podzielam jednak żal Magdy Raszewskiej, że nie można rozszyfrować notatki Timoszewicza z soboty 28 VI 1975 roku:

„Dzień wolny… Koenig wpada wściekły”.