Żony stanu, dziwki rewolucji, a może i uczone białogłowy

Myślę, że wszystkich zaskoczę wyznaniem, że bardzo mi się podoba najnowsza premiera Teatru Polskiego w Bydgoszczy. Nawet zaskakuję sam siebie, ponieważ wedle mojego gustu, a może przyzwyczajeń spektakl duetu Rubin/Janiczak powinien raczej mnie odrzucić. Nigdy zresztą nie byłem admiratorem ich twórczości, widząc w niej skłonność do grafomanii i wątpliwej prowokacji. No więc jechałem na Żony stanu, dziwki rewolucji, a może i uczone białogłowy pełen przeczuć tych, co zawsze. Aż tu nagle…

Nie będę szczegółowo opisywał i analizował, co zobaczyłem na scenie Polskiego. Z pewnością powstaną jeszcze różne rozbiory tego widowiska, a pożywkę z niego będzie miała krytyka feministyczna. Jest to bowiem spektakl, który bardzo mocno i otwarcie występuje w kwestii walki kobiet o ich prawa. Kostium Rewolucji Francuskiej, w jaki Jolanta Janiczak ubrała tym razem swoich bohaterów, nie zmienia faktu, że rzecz dotyczy tego, co dzieje się tu i teraz. Ta wypowiedź może miejscami irytować swoją plakatowością, naiwnością, choć, co należy podkreślić, jest też podszyta ironią czy nawet autoironią. Rozpięta między emocjami gniewu i buntu a wątpliwością, co teatr może zrobić, by naprawdę skłonić ludzi do działania.

W tym spektaklu warto szczególnie obserwować reakcje publiczności, bo one decydują, na ile przekaz ze sceny trafia. Aktorzy angażują widzów w trakcie przedstawienia, ale kluczowy jest finał. Jedna z aktorek wzywa, by wyjść z nią na ulicę i namawia ludzi, by wzięli transparenty, które zostały wcześniej ustawione przy drzwiach na widowni. Na transparentach są wypisane hasła znane z kobiecych demonstracji. Na moim spektaklu przez moment zapanowała konsternacja. Aktorka prowokowała: nikt nie wyjdzie? Wtedy pierwszy wstał mężczyzna, przecisnął się przez swój rząd i sięgnął po drzewiec. Za jego przykładem poszła kobieta, a potem ruszyła duża część osób, może połowa sali. Wyszli przed teatr, reszta, która została w środku, obserwowała na ekranie, co tamci robią. Można się żachnąć, że to działanie obliczone zostało na krótkotrwały efekt, ale przecież było znaczące. Cel mógł być nieosiągnięty, spotkać się z lekceważeniem, oporem. Spektakl jednak coś mimo wszystko sprawił.

Czy dlatego mi się spodobał? Dałem się zauroczyć tak, jak to się zdarza krytykom, gdy wydaje im się, że teatr spotyka się z życiem? Może. Widać taki jest nastrój chwili.

Nie będę ogłaszał, że to przedstawienie zyska miano kultowego, bo zrobią to koleżanki i koledzy po fachu znacznie bardziej biegli w kreowaniu wydarzeń życia teatralnego. Oczywiście będą też głosy sprzeciwu, bo premiera wpisuje się w wojnę kulturową, która trwa u nas w najlepsze. Ta walka kreuje swoich bohaterów, rozpisuje też role do odegrania. Z jednej strony mamy Natalię Przybysz przyznającą się do aborcji na życzenie, z drugiej Natalię Niemen, głoszącą pochwałę macierzyństwa i tradycyjnego modelu rodziny. W tej wojnie szybko nie zapanuje pokój, bo w imię jakiej wartości, by miał nastąpić? Każdy mówi o prawie do wolności swoich przekonań – no właśnie swoich, obce przekonania dość trudno znieść.

701 odwiedzin

Dodaj komentarz

Oznaczone pola są wymagane *.